پوکی استخوان
دکتر سید علیرضا روضاتی فلوشیپ جراحی مفصل زانو و ران در اصفهان

علائم

پوکی استخوان ممکن است برای چندین دهه هیچ علایمی ایجاد نکند ولی کم کم با پیشرفت شدت پوکی استخوان علایم آغاز می شود. طی تضیف شدن تدریجی استخوان های ستون فقرات (مهره ها) گاهی شکستگی ایجاد می شود. شکستگی در قسمت جلویی استخوان ستون فقرات باعث ایجاد انحنای جزئی (قوز کمر) ستون فقرات شود ولی معمولا این نوع شکستگی دردناک نیست ولی در انواع شدید باعث ایجاد درد ناحیه پشت با انتشار به پهلو می شود.

علل

مصرف برخی از بعضی داروها
بیماری هایی مانند بیماری التهابی روده، آرتریت روماتوئید و لوپوس
مصرف کم کلسیم
کمبود ویتامین D
مصرف بیش از حد ویتامین A
مصرف بالای کافئین
مصرف زیاد نمک
 آلومینیوم (در آنتی اسیدها)
 الکل
 فعالیت بدنی ناکافی یا فعالیت در حالت نشسته
 سیگار کشیدن (فعال یا غیر فعال)
 لاغر بودن

ارتباط بین پوکی استخوان و یائسگی 

استروژن یک  هورمون زنانه است که  در مقابل از دست دادن استخوان محافظت می کند. بعد از یائسگی، تولید استروژن توسط تخمدانها بسیار کم می شوند. این کاهش در استروژن موجب کاهش سریع استخوان در زنان می شود که 1 سال قبل از قاعدگی نهایی شروع می شود و حدود 3 سال طول می کشد. اثرات طبیعی پیری بر روی استخوان ها نیز اثر کاهش استروژن بر استخوان را تشدید می کند.

متد تشخیص پوکی استخوان انجام تست تراکم سنجی استخوان BMD است.
در این تست تراکم مواد معدنی استخوان در قسمت های مختلف بدن اندازه گیری می شود.
انواع مختلف آزمون های BMD در دسترس هستند. سنجش تراکم به کمک اشعه ایکس(DXA) در مفصل ران و ستون فقرات به عنوان دقیق ترین آزمون BMD در دسترس است.

این تست به سادگی مثل گرفتن یک عکس رادیولوژی ساده انجام می شود و بدون درد است ولی میزان اشعه آن خیلی کمتر از رادیولوژی است.

توجه شود خانم های حامله به علت احتمال آسیب به جنین بهتر است این تست را انجام ندهند.
چه کسانی باید تست دهند ؟

• همه زنان 65 ساله یا بالاتر
•  زنان جوانتر از 65 سال که یائسگی زودرس دارند
• شکستگی استخوان به علت
  • استخوان های شکننده
  • عوامل خطرساز پوکی استخوان
    • آرتریت روماتوئید
    • سیگار
    • الکل

• سابقه شکستگی مفصل ران (لگن) در پدر یا مادر
• وزن بدن کمتر از 67 کیلوگرم

درمان

داروهای مختلف برای درمان پوکی استخوان استفاده می شود و به کاهش خطر شکستگی ها کمک می کند. بعضی از آنها می توانند برای پیشگیری استفاده شوند. که توصیه می شود در این زمینه با پزشک ارتوپد خود مشورت نمایید.
شیوه زندگی نقش مهمی در جلوگیری از پوکی استخوان دارد. ورزش، رژیم غذایی سالم و عدم مصرف سیگار می تواند به حفظ استخوان های شما در تمام طول زندگی شما کمک کند.
حفظ سلامت استخوان ها باید از دوران کودکی شروع شود. این زمان تا حد امکان با تمرکز روی ورزش، تغذیه خوب و حفظ سلامتی بر روی ساخت و نگهداری استخوان ها تلاش کنید.